Martxoaren 6an, Iruñeko Udaleko Tokiko Gobernu Batzarrak autobus geltoki zaharreko beheko solairuko zati baten kudeaketa eta ustiapena adjudikatu ondoren, aurrera doa Geltoki proiektuaren bidaia; duela zazpi urte hasitako proiektua da, REASen parte hartzen duten erakunde batzuen ekimenez, ekonomia solidarioa Iruñeko eta Nafarroa osoko herritarrei ezagutzera emateko asmoarekin.

Bidaia honetan, autobus geltokiko txarteldegi zaharrak eta kafetegia eraldatu, eta bertan Ekonomia Solidarioa ezagutzera emateko gune bat sortzearen aldeko apustua egin dugu, gaur egun Ekonomia Solidarioa osatzen duten errealitate sozial eta kulturalak ikustarazteko toki bat. Gutxi batzuen onurarako baizik ez den ekonomiaren alternatiba gisa, kontsumoan eta baliabide naturalen esplotazioan oinarriturik dagoen ekonomia ereduari aurre egiteko, Ekonomia Solidarioa bultzatu nahi dugu: pertsonak, haien hazkuntza, integrazioa eta garapena lehenesten dituen ekonomia eredu jasangarria, mundu hobeago bat garatzeko tresna izanen dena.

Hiriko gune kuttun bat berreskuratu nahi dugu, herritar guztiek gogoan duguna, eta noizbait erabili izan duguna.Esanahi berezia du geltokiak, munduarekin lotzen gintuelako, gure herriekin batzen. Agurtzeko eta harrera egiteko gunea. Nafarroa osoko pertsona askoren helmuga, geltoki eta irteera. Eta gune honek esanahi horri eustea nahi genuke.

Helmuga. Nafarroan ekimen solidarioetan ari  diren emakume eta gizonentzako gunea, tokiko ekonomia, solidarioa eta ekologikoa bultzatzen dutenentzako helmuga. Elkarlanaren, auzolanaren eta beste lurralde batzuekiko kooperazioaren balioekin bat datozen iniziatibak. Komunitate bezala identitatea ematen dizkiguten balioak.  Landa-gunetan nahiz hirian ekoizpen, kontsumo, finantzak, energia, berreskurapena eta berziklatzea, kultura eta ama-lurrarekiko errespetua oinarri eta xede duten iniziatibetan aberastasun handia duen komunitatea.

Geltokia. Desagerturiko autobus-lineahaien lehiatilak mota horretako ekimenen eraskustoki bihurtuko dira. Iruñeko eta Nafarroako bizilagunek ekimen hauek ezagutu, probatu eta sentitu ahal izateko elkargunea eta erreferentzi gunea. Proiektu honetan erakutsi nahi dugu Ekonomia Solidarioa gure lurraldeko jende askoren egunerokotasunaren parte dela gaur egun, eta utopia erreala eta gauzatzeko modukoa dela.

Irteera. Geltoki gunea topaketa baten bila ateratzeko espazioa delako, proiektuaren parte den errealitate bakoitza konpromiso aktibora ateratzeko aukera emanez. Elkartasunaren eta jasangarritasunaren balioetan oinarritutako bizimodua eskainiko duen gunea izan nahi du Geltokik. Beste alde batetik, agur esan nahi diogu gure aberastasuna %1 aberats eta obszeno horretan pilatzeari edo paradisu fiskaletan gelditzeari. Agur esan nahi diogu lan esplotazioari, prekarietateari eta esklabotzari, hemengoari nahiz hemendik milaka kilometrora gertatzen denari. Ez dugu ezberdintasun sozialik sortzerik nahi, ez genero ezberdintasunik, ezta bestelakorik ere. Pertsona guztiek balio berdina dugu eta berdintasunean bizi beharra daukagu. Eta, azkenik, ez dugu gure ekonomiak kutsadurarik eta klima-aldaketarik sortzerik nahi.

Geltoki proeiktuak bizirik dagoen geltoki bat izan nahi du, gertuko bidaiez gozatuko dugun espazio bat, errealitate bihurtutako ametsak eta amets izan gabe gure bizitzaren parte diren errealitateak bilduko dituen toki bat. Garenarekin eta guztion artean eraikiko dugun etorkizunean izanen garenarekin loturik doazen ametsak.

Duela zazpi urte, Iruñeko udal talde sozialistak egindako proposamenarekin, autobus geltoki zaharrean mota honetako proiektu bat martxan jartzeko mozioa onartu zen. Urte hauetan ez dugu etsi eta lanean jarraitu dugu mozio hura egia izan zedin. Eta legealdi honetan Udal Gobernua osatzen duten taldeek proiektu honen aldeko apostu sendoa egin dute.

Lehenik eta behin Ekonomia Solidarioaren Forotik bultzatu zen ekimena, ondoren berritze lanak etorri ziren eta azkenik lizitazioaren deialdia. Prozesu honi esker, aurreko astean Iruñeko Udaleko Gobernuko Batzordea autobus geltoki zaharraren ustiapena eta kudeaketa Geltoki Iruña elkarteari emateak onartu zuen. Gure txanda da orain, gunea ireki eta mota guztietako ekimen alternatiboetarako elkargune bihurtu.

 

Nortzuk gaude Geltoki Iruña elkartean?

Urte hauetan zehar, erakunde eta norbanako pertsona askok hartu dugu parte proiektuaren lanketan eta hedapenean. Bakoitzaren ezagutzarekin eta eginbeharrekin proiektua aberasten joan da pixkanaka. Elkarlaneko esperientzia izan da,  proiektua nola garatu nahi dugun argi uzten duena, erakunde desberdinen eta norbanakoen arteko lana eta parte-hartzea sustatuz.

Nafarroako Ekonomia Alternatiboa eta Solidarioaren Sarea (REAS), Traperos de Emaus Fundazioa, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseilua (CPAEN- NNPEK), Euskal Herriko Nekazarien Elkartasuna Nafarroa (EHNE Nafarroa) eta Nafarroako Elikagai Artisauen Elkarteak osatzen dute Geltoki Iruña elkartea.

Proiektuan beste erakunde eta pertsona batzuek ere parte hartzen dute kolaboratzaile gisa. Beraz, ekimena babesten duen oinarri sozial handia dagoela esan dezakegu.

Aldaketa ekonomikoaren alde egin nahi duten pertsona, enpresa txiki edo erakunde orok Geltokin dute aldaketa hori posible egiteko aukera.

Geltoki inguruarekin bat egitea nahi dugu, eta elkarlanean jardutea bertako merkataritzan aritzen direnekin, gure lurrak eta gure jendeak merezi duen garapen sozial justu eta arduratsu baten alde egiteko.

 

Zer aurkituko dugu Geltokin?

    Geltoki proiektuaren helburuak ekonomia sozial eta solidarioa sustatzea, autosufizientzia ekonomikoa eta ehun soziala sustatuko duen ekimen ireki eta plural bat eraikitzea dira.

Udalaren kontzesioan ezartzen denez, Geltoki Iruña elkarteak leihatilen gunea, kafetegia eta zonalde amankomunak erabiltzeko baimena izanen du, hau da, 900 metro karratuko tokia.

Txarteldegien eremuan ekimen kultural eta sozialak aurkitu ahal izango ditugu. Produktu ekologikoen eta Nafarroako baratze eta soroetako produktuen erakusketa eta salmenta, artisau-lanak eta berreskuratutako objektuak, berrerabiltzeko prestatuak. Gune honek leihatilen azalera guztiaren %30 hartuko du.

Kafetegiaren gunearen xedea gastronomia jasangarria eta osasuntsua bultzatzea izanen da. Horrez gain, balio kulturalak, soziologikoak, gastronomikoak eta onuragarriak landu nahi dira bertan, produktu ekologikoez, Nafarroako barazkiez eta  0 kilometroko produkutuez osatua, eta garaiko produktu freskoei garrantzia emanez.

Zona amankomunak ibiltzeko eremu zentrala, komunak, eskailerak, biltegiak eta sarrera-irteerak dira gehien bat. Ekonomia solidarioa sustatzeko, laguntzeko eta zabaltzeko balioko du gune honek. Arte zirkuitu konbenzionaletatik kanpo dauden artistentzako gunea ere izanen da, eta bertan erakusketak edo arte adierazpenak eginen dira.

Geltokiko gune desberdinetara sartzea eta bisitatzea librea izanen da, eta astelehenetik larunbatera egonen dira zabalik urte osoan zehar.

Azaldutakoa izanen da hemendik gutxira gune honetan aurkituko duguna, baina bitartean prestakuntza guzti hauekin jarraitzen dugu:

• Martxoan Geltokin lan eginen duten pertsonen aukeraketarako tailer batzuk burutzen ari gara. Pertsona horiek izanen dira Geltoki proiektu berritzaile hau aurrera eramaten lagunduko digutenak.Tailerretan 40 pertsona ari dira parte hartzen, 160 eskaeraren artean hautatutakoak. 12 pertsona inguruko talde batekin hasiko gara lanean.  

• Guneen egokitzapena eta horniduraren gestioekin hasiak gara dagoeneko. Guneen egokitzapenerako eta proiektua martxan jartzeko 100,000 euro inguruko inbertsioa egin beharra daukagu. Finantzaketarako Fiare Banku Etikoaren bitartez sinatutako kreditu bat, Crowfunding bidezko kanpaina bat eta bazkide diren erakundeen diru-ekarpenak erabiliko dira.
• Momentu hauetan datorren hilabeteetarako programazioan ari gara lanean. Elikadura solidarioa eta osasuntsua bultzatuko duen eskola bat egongo da, ekonomia soziala eta solidarioa ezagutzera emanen duten jarduerak, bertako komertzioaren eta kontsumo arduratsuaren aldeko sentsibilizazio ekintzak, energia berriztagarrien inguruko jarduerak, eta eredu sozial eta ekonomiko jasangarriak bultzatuko dituzten ekimenak. Ideia-laborategi bat sortzeko asmoa dugu,haurrentzako gune bat, produktuen dastatze-saioak, hitzaldiak, ikastaroak, produktuen aurkezpenak, berrerabilpenerako gune bat, trukerako beste bat, konponketa tailer bat…
• Honekin batera, inguruan dauden guneetan bestelako jarduerak egiteko asmoa ere badugu, Udalaren baimenarekin noski. Hala nola bertako produktuen feriak, produktu ekologiko eta garaian garaikoen feriak. Ekonomia sozial eta solidarioen feriak. Feria artistikoak eta solidarioak… Kanpoaldea aldatzeko asmoa ere badugu, barruan aurkituko dugunari egokitzeko.
• Bitartean, mustutze egunaren antolaketan dihardugu. Mota askotako ekitaldiak izatea pentsatzen ari gara, dena jai giroan: jolasak, musika emanaldiren bat, antzerkia eta beste hainbat.  

 

Geltoki Iruña Elkartea ondorengo erakundeez dago osatua:

Nafarroako Ekonomia Alternatiboa eta Solidarioaren Sarea (REAS)

2003an sortutako elkartea da, bertan 1.050 pertsonek hartzen dute parte (erdiak kontrataturik eta beste erdiak bolondres). 43 erakunde eta enpresa (eskubide osoko 21 eta beste 22 laguntzaile moduan), eta 40 bazkide, partikular gisa.

Estatu mailan, 600 erakundek baino gehiagok osatzen dute REAS, eta lurralde eta sektoreen araberako 18 saretandaude banatuta. Estatutik kanpo (Red Intercontinental de Promoción de la Economía Social y Solidaria) RIPESSekin lan egiten dute.

 

Traperos de Emaus Fundazioa

Irabazi-asmorik gabeko Fundazioa da Traperos de Emaus, bizikidetzarako gune bat sortzeko eta zailtasunak dituzten pertsonentzako garapenenean lan egiten dute. Askatasuna eta errespeturako gunea, aberastasun handiena aniztasuna izanda.

1972an sortu zen eta gaur egun 20 nazionalitate ezberdinetako 230 pertsonek osatzen dute. Hauen zeregina zaborraren berreskuperapena da, eta Iruñea, Belzunze, Lizarra eta Tuterako zentruetan daude banatuak. Nafarroako Mankomunitate ezberdinekin egiten dute lan.

Emaus mugimenduaren barruan dago, eta honek munduko 300 talde ezberdinek osatzen dute.

 

Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseilua (CPAEN- NNPEK)

Kontrol, Ziurtatze eta Sustapenerako 834/2007 (EB) eta 889/2008 (EB) erregelamenduetan ezarritako Kontrol Agintaritzaren lanak betetzen ditu Nafarroako Foru Komunitatean.

500 operadore baino gehigok osatzen dute erakundea (33 sektore ezberdinetako 131 enpresa, 5 inportatzaile, 19 biltegi, 384 nekazari eta 64 abeltzain) eta 1.300 produktu baino gehiago dituzte egiaztaturik.

Gaur egun, Nafarroan ortu ekologikoko 39.432 hektarea dago registraturik.

 

Euskal Herriko Nekazarien Elkartasuna  (EHNE)

Nafarroako 1.000 nekazari eta abeltzain inguru biltzen dituen sindikatua. Nekazaritza jasangarriaren eredua babesten du, lurraldeari egokitutakoa eta neurri txikikoa.

EHNE Konfederazioan parte hartzen du arabarrekin eta gipuzkoarrekin batera. Estatu mailan Coagekin, Europa mailan Coordination Paysanne Europenne(CPE)rekin eta mundu mailan Vía Campesinarekin.

Bizilur, EHNE Nafarroa sindikatu barruan dauden ekoizleek sortutako taldea da, Arco (Agricultura de Responsabilidad Compartida) ekimenetik sortutakoa.

Tamaina txikiko haziendek sortzen dute Bizilur. Beraiek bertan ekoiztu, transformatu eta saltzen dituzte produktuak. 33 ekoizle: Ardi, ahuntz eta behi gazta; behi esnea, ogia, barazkiak, txahal, moxal, txerri eta axuri haragia; olioa, lekaleak, marmeladak, eztia, barraskiloak, ardoa, sagardoa, fruitu lehorrak, arraultzak, landare apaingarriak, kosmetika produktua eta higiene naturala.

 

Nafarroako Elikagai Artisauen Elkartea

Nafarroako Elikagai Artisauen Ekoizleen Elkarteak, Nafarroako gune ezberdinetan artisau eran ekoiztutako 25 enpresek sortzen dute. Produktuak multzokatzeko helburuarekin biltzen dira. Gure helduengandik ikasitakoaz masa kritiko bat sortu ahal izateko, osasun eta kalitate arauak betez.

 

Beste 18 erakundeen babesarekin kontatzen du proiektuak, zerrenda hau handitzen joango da:

JAUREGIA ESNEKIAK

GAZTELAN

LANDARE

TXIMISTA

AFINA

AEN

ASOCIACIÓN AGROECOLÓGICA ARREA

RED DE SEMILLAS DE NAVARRA

ASOCIACIÓN DE AGROTURISMO GOAZEN BASERRIRA

ASOCIACION HEGOAK ELKARTEA

COORDINADORA DE ONGD DE NAVARRA

NAPAR BIDEAK

FIARE NAVARRA

BARRIO DE LOS ARTISTAS

MUNDUBAT

A-MANO MERCADERES

ARTE PARA TODOS

HEDA COMUNICACIÓN